Opleiding in de cassatietechniek en -procedure
BEROEPSOPLEIDING CASSATIE
Hieronder vindt u alle nuttige informatie over de cyclus beroepsopleiding in cassatie voor de periode 2023-2027.
Het betreft de opleiding die om de vijf jaar wordt georganiseerd door de Orde van advocaten bij het Hof van Cassatie, op grond van artikel 478, lid 2, van het Gerechtelijk Wetboek. Krachtens voormelde wetsbepaling is het slagen in het examen een voorwaarde om te kunnen worden benoemd tot advocaat bij het Hof van Cassatie.
Die meerjarige opleiding is te onderscheiden van de opleiding in cassatieprocedures in strafzaken, bedoeld in artikel 425, §2, van het Wetboek van Strafvordering en georganiseerd door de OVB en de OBFG. Deze laatste opleiding maakt het mogelijk om houder te worden van het getuigschrift dat krachtens voormelde bepaling nodig is om voor het Hof van Cassatie te kunnen optreden in strafzaken.
***
Waarom en voor wie een beroepsopleiding in de cassatietechniek en de cassatieprocedure ?
Het Hof van Cassatie heeft een heel andere taak dan de andere hoven en rechtbanken van de rechterlijke orde. Zijn hoofdopdracht bestaat erin zich uit te spreken over voorzieningen tegen in laatste aanleg gewezen beslissingen waartegen een schending van de wet of van substantiële of op straffe van nietigheid voorgeschreven vormen wordt aangevoerd (artikel 608 van het Gerechtelijk Wetboek). Hierbij treedt het Hof van Cassatie niet in de beoordeling van de feiten of van de zaken zelf (artikel 147 van de Grondwet).
Het verloop van een procedure voor het Hof van Cassatie (zie de artikelen 1073 t/m 1121/6 van het Gerechtelijk Wetboek) is ook helemaal anders dan dat van de procedures voor de andere rechtscolleges.
Procederen voor het Hof van Cassatie vergt dan ook andere kennis en vaardigheden dan die waarover advocaten in het algemeen moeten beschikken. Om geïnteresseerde advocaten van de andere balies daarmee vertrouwd te maken organiseert de Balie bij het Hof van Cassatie, sinds 1978 reeds, een opleiding in de cassatietechniek en de cassatieprocedure.
De opleiding kan worden gevolgd door wie zelf voorzieningen in cassatie, memories tot staving of memories van antwoord wil opstellen in zaken waarin de bijstand van een advocaat bij het Hof van Cassatie niet is vereist. Maar ook voor wie in zijn conclusies in zaken ten gronde wil anticiperen op een eventuele latere cassatieprocedure, kan een kennis van de cassatietechniek nuttig zijn.
Uiteraard is de opleiding van doorslaggevend belang voor wie ambieert advocaat bij het Hof van Cassatie te worden, nu alleen wie na de meerjarige cyclus geslaagd is in het examen, zich kandidaat kan stellen voor dat ambt (artikel 478, lid 2, van het Gerechtelijk Wetboek).
***
Waaruit bestaat de opleiding en hoe is die georganiseerd ?
Reglement
Over de opleiding in de cassatietechniek en de cassatieprocedures nam de Raad van de Orde een Reglement aan. De gecoördineerde versie van het Reglement is raadpleegbaar via deze link.
Meerjarige cyclus
De opleiding in de cassatietechniek en de cassatieprocedures wordt om de vijf jaar georganiseerd. Het lesprogramma is over vier jaren gespreid, met een eindproef in het vijfde jaar. Tussentijdse inschrijvingen zijn niet mogelijk.
Taal
De opleiding wordt georganiseerd in het Nederlands en in het Frans. Kandidaten kiezen in welke taal zij de opleiding wensen te volgen.
Lesgevers
De lessen worden gegeven door leden van de cassatiebalie en door magistraten van de zetel van het Hof van Cassatie en van het parket bij het Hof.
Lesmateriaal
Elke lesgever beslist vrij of en welk lesmateriaal hij ter beschikking stelt. Aangezien de verschillende onderdelen van de lessen behandeld worden in het boek “Procederen voor het Hof van Cassatie – Procéder devant la Cour de cassation” uit de Cassatio-reeks uitgegeven door de Cassatiebalie bij KnopsPublishing, (2e editie te verschijnen in december 2023), kan dit boek evenwel een nuttige leidraad zijn voor de opleiding.
Toelatingsvoorwaarden
Om toegelaten te worden tot de beroepsopleiding, moet de kandidaat ingeschreven zijn op het tableau van advocaten van een Belgische Orde. De kandidaat moet aan die voorwaarde blijven voldoen gedurende de volledige opleiding, de dag van de eindproef inbegrepen.
Een inschrijvingsgeld per jaar is verschuldigd. Het bedrag ervan wordt jaarlijks door de Raad voor de beroepsopleiding bepaald. Het inschrijvingsgeld is te betalen bij de inschrijving, op uitnodiging van de baliesecretaris.
Praktische organisatie
De praktische organisatie van de opleiding berust bij de Orde van advocaten bij het Hof van Cassatie. Twee advocaten bij het Hof van Cassatie staan daarvoor in, samen met de secretaris van de cassatiebalie.
Kwaliteitsbewaking
Over de kwaliteit van de opleiding wordt gewaakt door een Raad voor de beroepsopleiding, samengesteld uit de stafhouder van de Orde van advocaten bij het Hof van Cassatie, een door de eerste voorzitter aangewezen lid van het Hof van Cassatie en een door de procureur-generaal aangewezen lid van het Parket bij het Hof.
De twee advocaten bij het Hof van Cassatie die belast zijn met de praktische organisatie van de opleiding, nemen eveneens deel aan de vergaderingen van de Raad voor de beroepsopleiding, zij het met raadgevende stem.
De Raad voor de beroepsopleiding wijst de leden van de Examencommissie aan. De raad fungeert als «reflectiekamer» en doet aan de Raad van de Orde van advocaten bij het Hof van Cassatie alle nuttig geachte voorstellen in verband met de opleiding en het examen.
Inhoud van de cyclus en evaluatie
De cyclus bestaat uit een theoretisch deel (1e jaar) en een praktisch deel (2e, 3e, 4e en 5e jaar), met volgend programma:
1e jaar: hoorcolleges over verschillende aspecten van de procedure en de middelen in cassatie in burgerlijke, sociale, straf- en fiscale zaken.
Het eerste jaar wordt afgesloten met een schriftelijke proef over de materie van de lezingen; het bestaat uit het beantwoorden van vragen over elk onderdeel van de lessen.
Enkel de kandidaten die minstens 12 op 20 hebben behaald, mogen overgaan naar het tweede jaar van de cyclus.
2e jaar: gewijd aan strafzaken; elke kandidaat moet, in concrete dossiers, een advies en/of memorie tot staving en een kritische noot opstellen; de werken worden besproken tijdens werkvergaderingen;
3e jaar: gewijd aan burgerlijke zaken: elke kandidaat moet, in concrete dossiers, een advies opstellen over de kansen op slagen van een eventuele cassatievoorziening evenals een kritische noot; de werken worden besproken tijdens werkvergaderingen;
4e jaar: gewijd aan burgerlijke zaken: elke kandidaat moet, in concrete dossiers, een cassatievoorziening en een kritische noot opstellen; de werken worden besproken tijdens werkvergaderingen;
Per jaar van het praktische deel wordt de kandidaat geëvalueerd op zijn schriftelijke werken (advies/memorie/voorziening op 50 punten en kritische noot op 40 punten) en op zijn mondelinge inbreng (op 10 punten). Het gemiddelde van de drie jaren wordt berekend op 20 punten.
5e jaar: de cyclus wordt afgesloten met een eindproef, die plaats vindt in het eerste trimester van het gerechtelijk jaar volgend op het laatste jaar van de praktische oefeningen. De proef bestaat in het opstellen van een cassatievoorziening. Zij staat op 40 punten, die voor het eindresultaat worden samengeteld met het bovenvermeld gemiddelde.
Een kandidaat is geslaagd indien hij minstens 36 op 60 punten behaalt.
Getuigschrift
Wie slaagt, krijgt het getuigschrift bedoeld in artikel 478, lid 2, van het Gerechtelijk Wetboek.
Het volgen van de cyclus geeft recht op studiepunten volgens de regels die gelden voor de OVB en de OBFG.
***
Verantwoordelijken voor de praktische organisatie van de cyclus 2023-2027
De leden van de cassatiebalie die instaan voor de organisatie van de cyclus 2023-2027 zijn:
- aan Nederlandstalige kant: Mr Caroline De Baets
- aan Franstalige kant: Mr Michèle Grégoire
Zij worden bijgestaan door Mevrouw Virginie Boonen, secretaris van de cassatiebalie.
***
Inschrijvingen voor de cyclus 2023-2027
Inschrijven voor de cyclus 2023-2027 kan van 1 tot 30 november 2023.
De inschrijvingen dienen te gebeuren per e-mail gericht aan de Stafhouder van de Orde van advocaten bij het Hof van Cassatie, op het mailadres cass@advocass.be. De kandidaten vermelden de balie waartoe zij behoren en de datum van hun inschrijving op het tableau.
Na ontvangst van de inschrijvingsmail zal Mevrouw Virginie Boonen een uitnodiging tot betaling toesturen. Het bedrag voor het eerste jaar is vastgesteld op € 340.
Daarna zal aan de kandidaten die dat wensen ook de mogelijkheid worden geboden om het boek “Procederen voo het Hof van Cassatie – Procéder devant la Cour de cassation” te bestellen (zie hoger), in softcover-versie aan € 89.
***
Kalender voor het eerste jaar van de cyclus 2023-2027
Donderdag 25/01/2024, van 14 tot 16 u: De gronden tot cassatie in strafzaken -Meester J. Verbist
Donderdag 22/02/2024, van 14 tot 16 u: De ontvankelijkheid van de voorziening in burgerlijke zaken – Meester B. Vanlerberghe
Donderdag 22/02/2024, van 16 tot 18 u: De vatbaarheid van cassatie in strafzaken – Raadsheer F. Van Volsem
Dinsdag 26/03/2024, van 14 tot 16 u: De ontvankelijkheid en het opstellen van de cassatiemiddelen – Raadsheer B. Wylleman
INHAALLES Donderdag 18/04/2024, van 14 tot 16 u: De ontvankelijkheid en het opstellen van de cassatiemiddelen – Raadsheer B. Wylleman
Dinsdag 23/04/2024, van 14 tot 16 u: De omvang van de cassatie – Meester. P. Vanlersberghe
Examen: 17 mei 2024 om 14 u in het IGO
***
Kalender voor het tweede jaar van de cyclus 2023-2027
De termijn om het advies (met eventuele memorie tot staving) neer te leggen, verstrijkt op maandag 10 februari 2025 om 12.00u. De termijn is dezelfde voor alle kandidaten. De neerlegging gebeurt per e-mail op het balieadres: cass@advocass.be. Bij ontvangst zal u een bevestiging van ontvangst worden toegestuurd.
Vanaf 17 februari 2025 zal kunnen worden gewerkt aan de kritische nota. Deze zullen per e-mail op het balieadres: cass@advocass.be worden neergelegd uiterlijk op maandag 31 maart 2025 om 12.00 uur. Ook deze termijn is dezelfde voor alle kandidaten. Bij ontvangst zal u een bevestiging van ontvangst worden toegestuurd.
Groep I, zaak 1 (en reservedossier 1): Bespreking: donderdag 24 april 2025 (14u00 – 16u00) o.l.v. oud-Stafhouder Johan Verbist
Groep I, zaak 2 (en reservedossier 2): Bespreking: dinsdag 13 mei 2025 (16u15 – 18u15) o.l.v. oud-Stafhouder Johan Verbist
Groep II, zaak 1: Bespreking: donderdag 24 april 2025 (16u15 – 18u15) o.l.v. oud-Stafhouder Johan Verbist
Groep II, zaak 2: Bespreking: dinsdag 13 mei 2025 (14u00 – 16u00) o.l.v. oud-Stafhouder Johan Verbist